Is het hart wel een pomp?
Als iemand je zou vragen wat het hart fysiologisch gezien is, zou je waarschijnlijk ‘een pomp’ antwoorden. Het is gemeengoed geworden dat het menselijk hart werkt als een pomp die het bloed in en uit de bloedvaten stuwt. Het slaat gemiddeld drie miljard keer in een mensenleven en een “doorsnede’ hart kan binnen een week één zwembad leeghalen. Maar wist je dat er een interessante alternatieve theorie bestaat?
Het hart is een pomp: geschiedenis
De theorie dat het hart als een pomp werkt werd voor zover we weten voor het eerst bedacht door Galileo en Leonardo Da Vinci. Op hun tekeningen wordt het hart namelijk afgebeeld als een drukkamer. Het was echter pas in de 17e eeuw, met de publicatie van William Harvey’s De Motu Cordis, dat de concepten van bloedcirculatie en het hart dat bloed in en uit pompt, werden vastgelegd.
Alternatieve opvattingen
In 1920 was Rudolf Steiner de eerste die zich verzette tegen het pompmechanisme van het hart en in plaats daarvan suggereerde hij dat de bloedstroom werd voortgedreven door zijn eigen biologische momentum. Steiner suggereerde tevens dat de druk niet de oorzaak is van de bloedstroom, maar het resultaat ervan. In 1932 filmde Dr. Bremer de bloedstroom in een embryo dat in spiraalvormige bewegingen circuleerde, ook voordat het hart werkte!
Dus is het hart een pomp?
Laten we beginnen met te definiëren wat “pomp” is. Een pomp wordt gedefinieerd als een drukvoortstuwingsapparaat. Als wetenschappers in de traditionele geneeskunde zeggen dat de ‘hart een pomp is’, bedoelen ze dat de wanden van het hart druk opwekken. Maar is dat überhaupt mogelijk?
De alternatieve opvatting zegt dat dit niet kan om drie hoofdredenen:
Ten eerste weegt het hart ongeveer 300 gram, terwijl de bloedvaten in ons lichaam, als je ze achter elkaar zou leggen, de aarde minstens twee keer overgaat. Als het hart een pomp was zou het enorme kracht nodig hebben om een kleverige vloeistof zoals bloed door de miljoenen buisjes, zoals bloedvaten, te duwen. Dit is mechanisch gezien onmogelijk.
Ten tweede is de snelheid van de bloedbeweging problematisch. Bloed beweegt het snelst uit het hart, dan vertraagt het, komt bijna tot stilstand en neemt dan neemt de snelheid weer toe voordat het het hart binnengaat. Hoe kan een pomp dit type snelheid regelen? Er moet een ander mechanisme zijn dat het bloed door de bloedvaten beweegt.
Ten slotte de functie van de aortaboog. De aortaboog is het segment van het hart waar bloed het hart verlaat. Als het hart inderdaad als pomp zou werken, zou de snelheid waarmee het bloed de aortaboog zou verlaten ervoor moeten zorgen dat het uitrekt. Denk aan wat er gebeurt als je de kraan naar een waterslang aanzet. Integendeel: de aortaboog buigt zelfs nog meer wanneer bloed het hart verlaat, wat in tegenspraak is met het idee van “bloed wegpompen”.
Dus het hart is geen pomp. Wat zegt de alternatieve theorie?
Er wordt aangenomen dat bloed geen vorm heeft, gedwongen wordt de bloedvaten te vullen en daardoor hun vorm aanneemt. Maar wat als bloed een vorm heeft: die van een vortex ofwel draaikolk. De vortex circuleert in de vaten door zijn spiraalvormige beweging en het doel van het hart is om het momentum van die beweging te stimuleren met spiraalvormige stimuli.
Met de vortex in gedachten, fungeert het hart als een stroomorgaan in plaats van een pomporgaan. Bloed komt de linker hartkamer (linkerventrikel) binnen en stroomt met de klok mee, om vervolgen gestopt te worden door een tegenovergestelde beweging. Met andere woorden, het hart werkt als een rem en keert de richting van de bloedbeweging om. Tegen de tijd dat bloed het linkerventrikel uitstroomt, beweegt het tegen de klok in.
Het hart bevordert de spiraalvormige bloedstroom door de wanden samen te trekken. Er is geen “push” nodig: het is een passief vul- en distributiesysteem. De bloedvaten bootsen de hartfunctie na door uit te zetten om inkomend bloed te ontvangen en samen te trekken om de bloedstroom te verbeteren.
Heeft het hart nog andere functies?
Bij velen is het niet bekend dat het hart ook deel uitmaakt van het endocriene systeem. Dit systeem is de verzameling van klieren die hormonen vrijgeven en vele lichaamsfuncties regelen, waaronder groei, metabolisme, slaap, stemming, seksuele functie en weefselfunctie. Het hart is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het produceren van hormonen die bekend staan als natriuretische peptiden, in het specifiek “atriale natriuretische factor“ (ANF). ANF verbetert de uitscheiding van natrium (natriurese) en water via urine (diurese).
Wanneer het lichaam een verhoogde bloeddruk of verhoogd bloedvolume detecteert, geeft het hart deze natriuretische peptiden af. Deze hormonen stimuleren receptoren in de wanden van slagaders en ontspannen de spieren van de aderen en slagaders waardoor de bloeddruk daalt.
Denk je dat het hart geen pomp is, maar een “stroomorgaan” die de spiraalbeweging van het bloed stimuleert? Zou deze theorie ooit medische boeken laten herschrijven, net als de Wim Hof-studie die bewees dat het autonome zenuwstelsel bewust kan worden gecontroleerd? Het hart is in ieder geval niet alleen een spier, maar ook een hormoonproducerende klier. Wat een geweldig orgaan!