Wie deze dagen de televisie aanzet, of het sportkatern van de krant een beetje heeft bijgehouden is de term vast en zeker tegengekomen: Ketonen. Professionele wielrenners verbeteren op wonderbaarlijke wijze hun prestaties en ook in de recreatieve hoek heeft het ‘tovermiddel’ -naast het inmiddels ook veel gebruikte bietensap- zijn intrede gedaan. Het is geen doping, maar wat is het dan wel?

Militaire afkomst

Het gebruik van ketonen heeft zijn wortels liggen in de militaire wereld. Samen met de universiteit van Oxford zocht het Noord-Amerikaanse leger naar een effectieve energieleverancier voor elders gestationeerde militairen. Omdat de onderzoekers deel uitmaakten van een netwerk dat zich ook bezig hield met onderzoek in de sportwereld, was het bruggetje naar de topsport al snel geslagen.

Atkins, ketose, keto-dieet

De naam ‘ketonen’ zal bij veel mensen al een belletje doen rinkelen. Ketose! De Atkins-hype, het keto-dieet; beiden zijn ze verwant aan dezelfde fysiologische toestand van het lichaam.

Ketonen worden geproduceerd in de lever als het lichaam niet genoeg brandstof uit voedsel, of glycogeen haalt. Het lichaam gaat dan in ‘ketose’ als een manier om met uithongering om te gaan: In normale omstandigheden wordt glucose gebruikt als brandstof, maar indien er onvoldoende glucose beschikbaar is, worden ketonen afkomstig uit vet gebruikt als energiebron. Dit is -kort door de bocht- ook de basis voor het Atkins-, en keto-dieet.

“Een sporter die supplementeert met ketonen stelt het glucosegebruik van zijn/haar lichaam uit.”

Huub, Huub Barbatruc: Ketonen als supplement

Een sporter die exogene ketonen -ketonen als supplement- gebruikt gaat over het algemeen niet ‘in ketose’. Een sporter die supplementeert met ketonen stelt het glucosegebruik van zijn/haar lichaam uit.

In principe komt het effect erop neer dat de ketonen als eerste worden aangesproken door de spieren, en pas later de glycogeenvoorraden: de energievoorraad opgeslagen in onze spieren en lever. Dit ‘opsparen, of uitsparen’ kan je een bonus aan extra energie opleveren in een latere fase van een wedstrijd: wanneer de concurrent langzaam uitdooft, spreek jij je laatste potje energie -glycogeen- aan om nog lekker een keer door te schakelen.

Onderzoek: winst 15 procent

Een onderzoeksteam van de KU-leuven deed een studie met niet-topsporters. De ene helft mocht met ketonen op de hometrainer een ‘Tour de France’ nabootsen, de andere helft zonder de wonderbaarlijke ketonen. Wat bleek? De ketonengroep herstelden niet alleen beter van de inspanningen, ze behielden ook een gezonde eetlust, en fietsten daarnaast een tandje harder dan de niet-gebruikers. Men sprak over een totale winst van ongeveer 15 procent.

Wel goed om te onthouden dat ketonen een vetbrandstof zijn en dus optimaal tot uiting komen bij een submaximale inspanning van lange duur. Verder heeft het wereldantidopingagentschap (WADA) regelmatig onderzoek gedaan naar de brandstof en heeft GEEN argumenten om het middel op de dopinglijst te zetten.

Bekijk al onze exogene ketonen