Schildklier

De schildklier, ook wel thyroïde genoemd, is één van de grootste hormoonklieren in het lichaam die veel zaken beïnvloedt. Zo speelt het orgaan een essentiële rol in de stofwisseling, de cholesterolspiegel, de groei en in de geestelijke ontwikkeling. Dit gebeurt door de aanmaak van hormonen. De schildklier produceert en reguleert onder meer de hormonen tri-joodthyronine (T3), thyroxine (T4) en calcitonine. Het feit dat iedere cel in ons lichaam receptoren heeft voor de schildklierhormonen, benadrukt de belangrijke functie van dit orgaan in ons lichaam. Alle gewervelde dieren hebben een schildklier die bovendien dezelfde structuur hebben. Bij de mens heeft de schildklier een vlinderachtige vorm en bevindt de klier zich aan de voorkant van de hals. Vier slagaders voorzien de klier van bloed, wat het tot één van de best doorbloede organen van ons lichaam maakt.

Hoe werkt de schildklier?

De schildklier bestaat uit twee zogenaamde kwabben die als een soort schild om de luchtpijp heen liggen onder het strottenhoofd. De schildklierhormonen die de schildklier produceert, worden afgegeven aan het bloed, waarna ze naar alle organen en weefsels in het lichaam worden getransporteerd. Een gezonde schildklier maakt dag en nacht de juiste hoeveelheid hormonen aan en is bovendien in staat hormonen op te slaan. Het is met name T4 dat wordt afgescheiden door de schildklier, T3 is de actievere vorm die grotendeels pas in de organen zelf wordt gevormd. De hormonen hebben een stimulerende invloed op de stofwisseling. Zo sporen ze cellen aan meer energie te gebruiken, waardoor het spijsverteringsstelsel harder gaat werken en de lichaamstemperatuur omhoog gaat. Ze stimuleren bovendien groei en ontwikkeling in het lichaam, met name in zenuwweefsel, door lichaamscellen te stimuleren tot de productie van eiwitten.

De thermostaat van ons lichaam

De schildklier wordt aangestuurd door twee kleine organen in onze hersenen: de hypothalamus en de hypofyse. Zij hebben een functie die vergelijkbaar is met de thermostaat in onze huiskamer. Zij controleren het bloed en zorgen ervoor dat de schildklier meer hormonen gaat aanmaken als ze merken dat er te weinig schildklierhormonen aanwezig zijn in het bloed. Omgekeerd zorgen ze ook voor een verminderde aanmaak als er juist te veel hormonen aanwezig zijn. Met behulp van jodium maakt de schildklier T3 en T4 aan, ook wel schildklierhormonen genoemd. Jodium komt via voeding in ons bloed, waarna het actief door de schildklier wordt opgenomen. Verder heeft de schildklier ook tyrosine nodig, een aminozuur dat in vrijwel alle eiwitrijke voedingsmiddelen voorkomt.

Wat is een snelle of trage schildklier?

Onder invloed van onze gezondheid en levensfase, kan er soms sprake zijn van een snelle of trage schildklier. Zo krimpt over het algemeen de productie van schildklierhormonen naarmate we ouder worden. Deze vertraagde werking van de schildklier is een natuurlijk verschijnsel, met als gevolg dat de stofwisseling trager wordt en het lichaamsvet kan toenemen. Wanneer een vrouw zwanger is, is er vaak juist sprake van een extra actieve schildklier. De functie van de schildklier is erg belangrijk voor een goede ontwikkeling van de foetus. Tijdens een zwangerschap is de schildklier dan ook groter en maakt het orgaan meer hormonen aan. Na een zwangerschap kunnen er tijdelijk veranderingen optreden in de werking van de schildklier. Soms is er meer aan de hand en is er sprake is van een te snelle of trage schildklier. Medicijngebruik kan invloed op de schildklierwerking, maar er kan ook sprake zijn van een aandoening, zoals hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier) of hypothyreoïdie (te trage schildklier). Voor pasgeborenen en jonge kinderen die uiteraard allemaal een enorme fysieke en geestelijke groei doormaken, is het erg belangrijk dat de schildklier goed werkt. Bij iedere pasgeborene wordt dan ook middels een hielprik het gehalte van het schildklierhormoon in het bloed vastgesteld.